De geur van de zee: niet altijd fris
Voor velen is de geur van de zee onlosmakelijk verbonden met vakantie, ontspanning en natuur. Toch ruikt de kust op sommige plekken allesbehalve fris. Een geur die vaak wordt omschreven als rotte eieren kan je neus binnendringen bij sommige stranden of wadgebieden. Wat is de oorzaak van deze geur en waarom ruik je hem alleen op specifieke plaatsen? In dit artikel duiken we in de natuurkundige processen achter deze bekende geurervaring.
De oorzaak van de rotte-eierenlucht
Zwavelverbindingen en waterstofsulfide
De geur van rotte eieren bij zee wordt veroorzaakt door een gas genaamd waterstofsulfide (H₂S). Dit gas ontstaat bij de afbraak van organisch materiaal in een zuurstofarme omgeving. In de bodem van modderige zee- of riviergebieden bevinden zich bacteriën die sulfaat gebruiken om organisch materiaal af te breken. Hierbij komt waterstofsulfide vrij, wat die kenmerkende geur veroorzaakt.
Tijdelijke klimaatfactoren
Warme temperaturen, weinig wind en stilstaand water kunnen de productie van waterstofsulfide versterken. Wanneer het water warm wordt, breekt organisch materiaal sneller af en komen er meer gassen vrij. Ook bij laag water, vooral in getijdengebieden zoals het wad, komt het slib tijdelijk bloot te liggen waardoor het gas makkelijker in de lucht terechtkomt. Dit verklaart waarom je deze geur vooral op warme dagen of tijdens het laagste tij ruikt.
Waar komt dit vooral voor?
In Nederland komen deze geuren vaak voor in gebieden zoals de Waddenzee, het Zwin in Zeeuws-Vlaanderen en delen van de Oosterschelde. Ook bij droogvallende moerasgebieden of mangroves (in tropische gebieden) kun je deze geur tegenkomen. Dit zijn allemaal gebieden waar veel organisch materiaal aanwezig is en waar anaerobe bacteriën goed gedijen.
Is de geur schadelijk?
Hoewel de geur onaangenaam is, zijn de concentraties waterstofsulfide die je aan de kust ruikt over het algemeen niet schadelijk voor de gezondheid. Pas bij zeer hoge concentraties – die zelden in de vrije natuur voorkomen – kunnen er gezondheidsrisico's ontstaan zoals hoofdpijn of duizeligheid. In normale hoeveelheden is het vooral een kwestie van ongemak en gewenning.
Waarom ruikt het niet overal zo?
Niet elke zee ruikt naar rotte eieren omdat dit afhankelijk is van de samenstelling van de zeebodem, het aantal bacteriën en hoeveel organisch materiaal aanwezig is. Bij helder, zuurstofrijk water zoals rond de mediterrane kust, is dit proces minder actief. Hierdoor blijft de geur beperkt tot specifieke natuurgebieden die voldoen aan de juiste omstandigheden, zoals slikken en schorren.
Natuurlijke processen die vakanties beïnvloeden
Wie een vakantie plant naar bijvoorbeeld waddengebied of andere slikrijke regio's, kan dus voorbereid zijn op deze natuurlijke geur. Hoewel het even wennen kan zijn, hoort het bij de unieke sfeer van zulke natuurgebieden. Net als het geruis van de golven en de roep van de meeuwen is ook de geur van de zee onderdeel van een complete vakantie-ervaring.
